34. صبر و ظفر
لا یعدم الصبور الظفروان طال به الزمان
ح /153
ترجمه : شخص بردبار و شکیبا، پیروى را، سرانجام از دست نخواهد داد، هر چند روزگارى دراز بر او بگذرد.
شرح : انسان براى بدست آوردن پیروزى ، باید صبر و شکیبائى داشته باشند. زیرا کسى که در برابر مشکلات زندگى ، صبور و بردبار باشد، مى تواند با حوصله و شکیبائى ، سر فرصت ، فکر کند و راههاى مختلف را بررسى و آزمایش کند، و سرانجام ، از میان آنها، راهى را که به پیروزى میرسد بر گزیند. ولى افراد شتاب زده ، که براى انجام هر کارى ، عجله میکنند و حاضر نیستند صبر و آرامش بکار برند، در برابر مشکلات دست و درست پیدا کنند.
یک ضرب المثل فارسى مى گوید:صبر تلخ است ولیکن بر شیرین دارد.. و ضرب المثل دیگرى هم میگوید:گر صبر کنى ، ز غوره حلوا سازى . این دو ضرب المثل ، که تقریبا معنى یکسانى دارند، به خوبى ارزش و کارسازى صبر و بردبارى را نشان میدهند. وقتى درخت مو شروع به میوه دادن مى کند، میوه هایش به صورت دانه هاى ریزى بنام غوره که مزه یى بسیار ترش دارد و قابل خوردن نیست . اگر کسى چند ماه صبر کند، این غوره هاى ترش ، به انگورهاى شیرین و آبدار مبدل میشوند، که میتواند با آن ، شیرین ترین حلواها را نیز بسازد. اما کسى که صبر نداشته باشد، و براى استفاده از میوه درخت مو عجله کند، از عجله خود فایده ئى نخواهد برد. چون هر کدام از غوره هاى که به دهان بگذارد، کمترین اثرى از شیرینى در آن نخواهد دید.
پس صبر و شکیبائى ، اگر چه ممکن است تلخ و دشوار باشد، و اگر چه ممکن است سالیان دراز طول بکشد ولى سرانجام به پیروزى منتهى میشود. همچنانکه در قرآن کریم نیز صبر بعنوان یکى از عبارات ذکر شده است .
35. میانه رو تنگدست نمى شود
ماء اءعال من اقتصد.
ح /140
ترجمه : کسى که در خرج کردن میانه روى کند، تنگدست نمى شود.
شرح : بهترین راه ، براى داشتن یک زندگى آسوده و راحت ، میانه روى در خرج کردن است . و این ، راهى هست که در اسلام و قرآن به ما مى آموزند. خداوند، در قرآن کریم ، به مؤ منان میفرماید: که در زندگى میانه رو باشند. نه آنقدر خسیس باشند و کم خرج کنند که حتى آسایش خود و خانواده شان خراب شود. و نه آنقدر ولخرج باشد و مال خود را دور بریزند که به فقر و تنگدستى دچار شوند.
سخن امام علیه السلام نیز به ما مى آموزد: انسان ، هر قدر هم که در آمد زیاد داشته باشد، اگر در خرج کردن اندازه نگه ندارد، در آمدش تمام مى شود، و خودش نیز تنگدست و محتاج مى شود، اما کسى که عقل معاش دارد پولش ‍ را به اندازه خرج مى کند، هیچگاه تنگدست و محتاج نخواهد شد.